آلودگی نوری چیست؟
در موقعیت‌هایی که به صورت نادرست و بیش از حد از منابع نورهای مصنوعی استفاده شود، آلودگی نوری در محیط ایجاد می‌شود. در صورتی که بخواهیم این مفهوم را به صورت تخصصی‌تر معرفی کنیم، باید بگوییم که استفاده از نورهای مصنوعی و بی‌کیفیت در زمان و مکان نامناسب، باعث اثرگذاری سوء بر روی محیط زیست و آسمان شب شده و آلودگی نوری ایجاد می‌کند.
نورهای مصنوعی و روشنایی‌های مورد نیاز ما باید به گونه‌ای طراحی شوند تا بتوانند با زاویه تابش مناسب در مکان درست و اصولی قرار بگیرند و محیط اطراف را به خوبی روشن کنند. اما اگر این نورها باعث روشن شدن آسمان شده و نور طبیعی ماه و ستاره‌ها را از بین ببرند، می‌گوییم که آلودگی نوری به وجود آمده است. این حالت نشان‌دهنده استفاده نادرست و غیراصولی از منابع نوری خواهد بود.
اثرات آلودگی نوری
امروزه تحقیقات بسیار گسترده‌ای بر روی اثرات آلودگی نوری انجام شده و بر اساس اطلاعات و آمار موجود، می‌توانیم ادعا کنیم که آلودگی نوری می‌تواند به صورت مستقیم بر روی محیط زیست و همچنین سلامت بسیاری از موجودات زنده، اثرگذار باشد. برخی از اثرات این مسئله عبارتند از:
اثرات بر روی انسان‌ها
آلودگی نوری می‌تواند بر روی سلامت و کیفیت زندگی انسان هم تا حد زیادی اثرگذار باشد. در واقع بدن انسان دارای برنامه و ریتم خاصی برای شبانه روز است. این آلودگی می‌تواند این زمان‌بندی را تغییر داده و بر روی ساعت خواب و میزان خواب افراد تا حدی اثرگذار باشد. هرگونه تغییر در این ریتم، می‌تواند اثرات مخربی را بر روی سلامتی داشته باشد و به مرور زمان باعث بروز افسردگی، بیماری‌های چشمی، بیماری‌های قلبی و عروقی، اختلالات ذهنی، استرس، بی‌خوابی و … شود.
تاثیرات روی حیوانات
علاوه بر انسان‌ها، آلودگی نوری در شهرهای بزرگ جهان، می‌تواند بر روی سلامت حیوانات و سایر موجودات زنده هم اثرات مخربی را به همراه داشته باشد. بدن جانوران و حیوانات مختلف، دارای سیستم‌های متفاوتی هستند. برخی از آن‌ها در روز و برخی دیگر در شب فعال هستند. وجود حجم بالای نور در شب می‌تواند باعث به هم‌ریختگی فعالیت دسته خاصی از حیوانات شود که فعالیت خود را در شب آغاز می‌کنند. این تغییرات می‌تواند به مرور زمان برای سایر دسته‌های حیوانات هم آسیب‌زا باشد.
در برخی از مواقع جانوران مجبور به مهاجرت شده و به مکان‌هایی پناه می‌برند که شرایط زیستگاه مناسب را برای آن‌ها ندارد. آلودگی نوری می‌تواند بر روی رشد گیاهان مختلف هم تا حد زیادی اثرگذار باشد. الگوی مهاجرت پرندگان نیز در برخی از مواقع ممکن است با این موضوع دستخوش تغییراتی شود. یکی از مثال‌هایی که در این راستا می‌توانیم عنوان کنیم، از بین رفتن میلیون‌ها لاک‌پشت در سال به دلیل ایجاد آلودگی نوری است.
اثرات آلودگی بر روی محیط زیست و اکوسیستم
اکوسیستم زمین بر اساس چرخه نورهای طبیعی طراحی شده و در برابر هرگونه تغییرات، تا حد زیادی حساس است. در بسیاری از مواقع ممکن است محیط زیست توانایی سازگاری با شرایط جدید را نداشته باشد. در این حالت احتمال فسادپذیری اکوسیستم تا حد زیادی وجود دارد. اکوسیستم به صورت کاملا مستقیم با تامین غذا و آب و هوای انسان‌ها و حیوانات در ارتباط بوده و هرگونه اختلال در آن، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
از دیگر اثرات آلودگی نوری در شهرهای بزرگ جهان، می‌توانیم به موارد مختلف بیشتری اشاره کنیم که به شرح زیر هستند.
– افزایش سطح ترافیک شهری
– گرمایش کره زمین
– هدر رفتن منابع اولیه
– تداخل با پروژه‌های تحقیقاتی مربوط به نجوم
راهکار های کاهش آلودگی نوری
بر اساس تحقیقات انجام شده در این راستا، امروزه روش‌های مختلفی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای کاهش اثرات آلودگی نوری بهره برد. چند نمونه از موثرترین راهکارها را در این بخش معرفی می‌کنیم.
1- انتخاب بهترین مدل چراغ
در بسیاری از مواقع آلودگی نوری به دلیل استفاده نامناسب از انواع چراغ‌ها ایجاد می‌شود. از این رو شما با انتخاب و استفاده از چراغ‌هایی با روشنایی مناسب و جهت بندی اصولی، می‌توانید از بروز این آلودگی تا حد زیادی جلوگیری کنید.
انتخاب نوع چراغ باید بر اساس محوطه مورد نظر و همچنین کاربردی که در ذهن دارید انجام شود. توصیه می‌کنیم به سراغ محصولات ال ای دی بروید که جهت نور را به درستی تنظیم خواهند کرد؛ ببرای خرید محصولات روشنایی ال ای دی بر روی لینک درج شده کلیک کنید.
2- تامین دمای رنگ مناسب
بر اساس تحقیقات انجام شده، می‌توانیم ادعا کنیم که لامپ‌های LED و CFL کمترین اثر را بر روی آلودگی نوری داشته و از جمله بهترین انتخاب‌ها محسوب می‌شوند. با این وجود برای کسب نتیجه مطلوب، توصیه می‌کنیم که در زمان خرید حتما به فاکتور دمای رنگ نور هم توجه ویژه‌ای داشته باشید. لامپ‌های دارای نور گرم، معمولا کمتر از نورهای سرد باعث ایجاد اختلال در دید در شب می‌شوند.
همچنین بخوانید: دمای رنگ نور چیست
3- استفاده از تجهیزات کنترل‌کننده
امروزه ابزارها و تجهیزات مختلفی وجود دارند که شما می‌توانید برای کاهش آلودگی نوری از آن‌ها بهره ببرید. از بهترین گزینه‌ها می‌توانیم به دیمرها، سنسورهای حرکتی و تایمرها اشاره کنیم. این ابزار به شما کمک می‌کنند تا روشنایی موجود در محیط را در حالت‌های مختلفی کنترل کرده و بهترین حالت را برای آن تنظیم کنید که با ذخیره‌سازی انرژی همراه باشد.
4- کنترل مصرف برای کاهش اثر آلودگی نوری
یکی دیگر از بهترین و موثرترین راهکارهای کاهش اثر آلودگی نوری، خاموش کردن لامپ‌ها و چراغ‌های غیرضروری در شب است. همچنین توصیه می‌کنیم از نور آبی در شب استفاده نکنید؛ چراکه میزان آلودگی نوری را تا حد زیادی افزایش داده و خیرگی زیادی را به دنبال دارد.
سخن پایانی
ایجاد روشنایی در طول شب، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی بوده که اقدامات ویژه‌ای برای آن انجام شده است. امروزه به دلیل استفاده از لوازم نوری و چراغ‌های نامناسب و کم کیفیت، با چالش آلودگی نوری درگیر شده‌ایم. آلودگی نوری می‌تواند اثرات سوء و مخربی را برای انسان، اکوسیستم زمین، حیوانات و حتی گیاهان به دنبال داشته باشد. در بخش‌های قبلی به صورت کامل با آلودگی نوری و اثرات آن آشنا شدیم. همچنین بهترین و موثرترین راهکارهایی که برای کاهش آلودگی نوری ارائه شده‌اند را نیز معرفی کردیم تا در صورت لزوم بتوانید از آن‌ها بهره ببرید.
سوالات متداول
آلودگی نوری چگونه می‌تواند باعث افزایش سطح ترافیک شود؟
آلودگی نوری در شهرهای بزرگ جهان باعث افزایش خیرگی و سطح تصادفات شهری شده و از این طریق می‌تواند بر روی میزان ترافیک، اثرگذار باشد.
آلودگی نوری چه تاثیری بر روی زندگی انسان‌ها می‌گذارد؟
این آلودگی می‌تواند تا حد زیادی بر روی چرخه زندگی حیوانات که با نور طبیعی سازگار شده اثرگذار باشد و باعث از بین رفتن آن‌ها شود.
